Wyzwania prawne związane z Mistrzostwami Europy w piłce nożnej: jurysdykcja niemieckich sądów w międzynarodowych sporach sportowych

Autor: dr Magdalenę A. Nestmann, LL. M.

1. wprowadzenie

Mistrzostwa Europy w piłce nożnej, oficjalnie znane jako Mistrzostwa Europy UEFA, to jeden z najważniejszych turniejów piłkarskich na świecie. Od momentu powstania w 1960 roku, Mistrzostwa Europy zgromadziły najlepsze drużyny narodowe kontynentu i zapewniły fanom piłki nożnej niezapomniane chwile. Historia tego turnieju jest bogata w sportowe wydarzenia, dramatyczne zwroty akcji i wpływy kulturowe, które wywarły trwały wpływ na europejski futbol.

Pomysł na turniej kontynentalny narodził się w latach 50-tych, zainspirowany sukcesem Mistrzostw Świata i rosnącą popularnością piłki nożnej w Europie. Pierwsze Mistrzostwa Europy odbyły się we Francji w 1960 roku i wzięły w nich udział tylko cztery drużyny. Związek Radziecki został pierwszym zwycięzcą turnieju. Przez lata turniej stale zyskiwał na znaczeniu i rozmiarze. Liczba uczestników stale rosła, od czterech drużyn w 1960 roku do 24 drużyn od 2016 roku, odzwierciedlając rosnącą konkurencyjność i popularność europejskiej piłki nożnej. Na przestrzeni dziesięcioleci Mistrzostwa Europy przyniosły jedne z najbardziej pamiętnych i ekscytujących meczów w historii piłki nożnej. Legendarni gracze, tacy jak Michel Platini, Marco van Basten i Cristiano Ronaldo, odcisnęli swoje piętno na turnieju i sprawili, że stał się on sceną dla wybitnych osiągnięć sportowych. Ponadto, Mistrzostwa Europy pomogły również w promowaniu procesu integracji europejskiej poprzez zbliżanie narodów i wspieranie wymiany międzykulturowej.

Niemcy mają długą i dumną tradycję w międzynarodowym futbolu. Jako trzykrotni mistrzowie Europy (1972, 1980, 1996) i czterokrotni mistrzowie świata (1954, 1974, 1990, 2014), niemiecka reprezentacja narodowa jest jedną z najbardziej utytułowanych drużyn w historii piłki nożnej. Do tej pory Niemcy dwukrotnie organizowały mistrzostwa Europy: w 1988 roku w ówczesnej Republice Federalnej Niemiec i ponownie w 2024 roku.

Mistrzostwa Europy 1988 były ważnym wydarzeniem w historii niemieckiej piłki nożnej. Jako gospodarz, Republika Federalna Niemiec zaprezentowała się z ultranowoczesnymi stadionami i entuzjastycznym narodem piłkarskim. Turniej dostarczył wielu emocjonujących spotkań i niezapomnianych chwil, w tym słynnego gola Marco van Bastena w finale, który dał Holandii pierwszy tytuł mistrza Europy. Same Niemcy zostały wyeliminowane w półfinale przez Holandię, ale turniej uznano za sukces organizacyjny i sportowy. Niemcy od dłuższego czasu przygotowują się do ponownego zorganizowania Mistrzostw Europy w 2024 roku. Tym razem turniej odbędzie się w dziesięciu różnych miastach w całym kraju, w tym w Berlinie, Monachium i Hamburgu. Organizacja Mistrzostw Europy w 2024 roku daje Niemcom możliwość zademonstrowania swoich możliwości jako kraju-gospodarza i uczczenia bogatej tradycji piłkarskiej. Przygotowania do turnieju szły pełną parą, inwestowano w infrastrukturę, rozbudowę stadionów i promocję sportu na wszystkich poziomach. Mistrzostwa Europy 2024 to nie tylko wydarzenie sportowe, ale także festiwal kulturalny, który zgromadzi ludzi z całej Europy i spoza niej. Daje to możliwość podkreślenia roli piłki nożnej jako elementu jednoczącego i wzmocnienia europejskiego ducha wspólnoty.

Mistrzostwa Europy w piłce nożnej to coś więcej niż wydarzenie sportowe; to symbol jedności, rywalizacji i wymiany kulturowej. Jako gospodarz, Niemcy mają okazję zaprezentować swoją bogatą historię piłki nożnej i po raz kolejny odegrać znaczącą rolę w historii tego prestiżowego turnieju. Euro 2024 zapowiada się jako niezapomniane wydarzenie celebrujące wartości sportu i europejskiej solidarności.

Mistrzostwa Europy w piłce nożnej, turniej pełen wyzwań i sportowej doskonałości, często niosą ze sobą wiele transgranicznych sporów prawnych. Mogą one obejmować zarówno spory umowne między klubami i zawodnikami, jak i środki dyscyplinarne podejmowane przez związki sportowe. Kwestia jurysdykcji ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia egzekwowania praw i obowiązków.

2. przegląd międzynarodowych sporów sportowych

Spory sportowe rozgrywane na szczeblu międzynarodowym często dotyczą kilku jurysdykcji. Podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej mogą pojawić się spory między zawodnikami, klubami, stowarzyszeniami krajowymi i organizacjami międzynarodowymi:

• Spory kontraktowe: Nieporozumienia między zawodnikami, klubami i stowarzyszeniami dotyczące warunków umowy.
• Postępowanie dyscyplinarne: Sankcje wobec graczy lub drużyn za naruszenie zasad.
• Konflikty z zakresu prawa pracy, takie jak spory dotyczące warunków pracy i przepisów dotyczących przenoszenia pracowników.
• Spory handlowe, takie jak konflikty dotyczące umów sponsorskich, praw medialnych i merchandisingu.

3 Podstawy prawne i obowiązki

Jurysdykcja niemieckich sądów w międzynarodowych sporach sportowych jest określona przez różne źródła i zasady prawne:

• Umowy międzynarodowe i prawo UE: Prawo prywatne międzynarodowe i przepisy UE, takie jak rozporządzenie Bruksela Ia (UE) nr 1215/2012, odgrywają kluczową rolę w określaniu jurysdykcji. Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 reguluje jurysdykcję oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych w UE. Artykuł 4 tego rozporządzenia stanowi, że osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być co do zasady pozywane przed sądy tego państwa. Dotyczy to również sporów z zakresu prawa sportowego, chyba że umowa stanowi inaczej.
• Prawo krajowe: Niemieckie prawo postępowania cywilnego, w szczególności kodeks postępowania cywilnego (ZPO), zawiera przepisy dotyczące międzynarodowej jurysdykcji sądów niemieckich.
• Federacje sportowe i trybunały arbitrażowe: Wiele międzynarodowych i krajowych federacji sportowych, w tym UEFA i FIFA, posiada własne zestawy zasad i trybunały arbitrażowe, które są odpowiedzialne za rozstrzyganie sporów sportowych. Instytucje te mają znaczący wpływ na jurysdykcję sądów stanowych.

4 Rola UEFA i FIFA

Unia Europejskich Związków Piłkarskich (UEFA) i Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA) są autorytatywnymi organizacjami, które ustalają zasady i wytyczne dla międzynarodowej piłki nożnej. Ich statuty i regulaminy często zawierają postanowienia dotyczące jurysdykcji i arbitrażu, które mogą ograniczać możliwość odwołania się do sądów państwowych.

• Umowy arbitrażowe: Wiele kontraktów w międzynarodowej piłce nożnej zawiera umowy arbitrażowe, które zobowiązują strony do rozstrzygania sporów przed trybunałem arbitrażowym, takim jak Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu (CAS) w Lozannie. Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu (CAS) w Lozannie odgrywa tu kluczową rolę. Umowy o arbitraż mają pierwszeństwo przed jurysdykcją sądów krajowych, o ile zostały skutecznie uzgodnione i spełniają wymogi niemieckiego prawa arbitrażowego (§ 1029 i nast. ZPO).
• Główna jurysdykcja: Statuty FIFA i UEFA stanowią, że spory sportowe powinny być rozstrzygane przede wszystkim przez ich wewnętrzne trybunały arbitrażowe. Może to ograniczyć jurysdykcję sądów stanowych, z wyjątkiem przypadków, w których sądy stanowe mogą być powołane jako ostateczna instancja.

5 Sądy niemieckie i jurysdykcja międzynarodowa

Pomimo dominacji sądów arbitrażowych, istnieją sytuacje, w których niemieckie sądy mogą mieć jurysdykcję:

• Miejsce zamieszkania lub siedziba stron: Jeżeli jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Niemczech, sądy niemieckie mogą mieć jurysdykcję zgodnie z ogólnymi przepisami niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego (ZPO). Główne punkty kontaktowe to:

3. Miejsce zamieszkania lub siedziba stron: Co do zasady, osoba mająca miejsce zamieszkania w Niemczech może zostać pozwana przed sąd niemiecki. Właściwość miejscowa i rzeczowa jest wówczas regulowana przez prawo kraju zamieszkania lub pobytu, tj. w przypadku powództwa wniesionego przez sąd niemiecki, przez GVG i ZPO. Zgodnie z sekcją 12 ZPO sądem właściwym jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego. W przypadku osób prawnych decydująca jest siedziba spółki (sekcja 17 ZPO).
4. Miejsce realizacji: Gem. § 29 ZPO, sąd w miejscu wykonania spornego zobowiązania jest właściwy dla roszczeń umownych. Na pytanie, czy chodzi o roszczenie umowne, jak również na pytanie, gdzie zobowiązanie umowne ma zostać spełnione (miejsce spełnienia), należy odpowiedzieć zgodnie z prawem materialnym mającym zastosowanie do umowy.
5. Miejsce popełnienia czynu niedozwolonego: W przypadku roszczeń deliktowych można zwrócić się do sądu w miejscu popełnienia czynu niedozwolonego zgodnie z sekcją 32 ZPO. W tym przypadku rozważane są działania oparte na §§ 823 BGB i nast. lub UWG lub odpowiednich przepisach obowiązującego prawa. Oprócz roszczeń z tytułu obrażeń ciała, sportowiec może również wnieść pozew o naruszenie jego swobody wykonywania zawodu, handlu lub działalności gospodarczej, ale roszczenia o odszkodowanie oparte na umowie nie są objęte. Jeżeli roszczenie może opierać się zarówno na umowie, jak i na czynie niedozwolonym, wówczas jurysdykcja zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. a) i art. 4 ust. 1 lit. b) jest wyłączona. § 32 ZPO ma zastosowanie wyłącznie do roszczeń delegowanych.

• Klauzule umowne: Umowy mogą zawierać klauzule, które wyraźnie określają właściwość sądów niemieckich.
• Porządek publiczny: W przypadkach, w których decyzja trybunału arbitrażowego narusza porządek publiczny, niemieckie sądy mogą zostać wezwane do odmowy wykonania lub rewizji decyzji.

6. studia przypadków i orzecznictwo

Niektóre zwięzłe studia przypadków i orzeczenia sądowe ilustrują zastosowanie tych zasad:

• Sprawa Bosmana (1995): W przełomowym wyroku Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że system transferowy UEFA narusza swobodny przepływ pracowników w UE. Pokazuje to, w jaki sposób sądy państwowe i instytucje europejskie mogą wpływać na regulacje sportowe.
• Olympique Lyonnais przeciwko UEFA (2020): Przykład konfliktu między klubem krajowym a stowarzyszeniem międzynarodowym, który toczył się zarówno przed trybunałami arbitrażowymi, jak i sądami krajowymi.

7. uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń sądowych i arbitrażowych

Wykonanie orzeczenia sądu niemieckiego w Niemczech podlega przepisom sekcji 328, 722 i nast. ZPO. Uznawanie i wykonywanie zagranicznych wyroków sądowych i orzeczeń arbitrażowych w Niemczech podlega jednak szczególnym przepisom. Należy dokonać rozróżnienia między skutkami zagranicznych wyroków w Niemczech i niemieckich wyroków za granicą. Gem. § 328 niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego (ZPO) zezwala na uznanie w Niemczech prawomocnego orzeczenia sądu zagranicznego w sprawie cywilnej lub handlowej, chyba że istnieją pewne podstawy do jego wyłączenia. Uznanie z kolei nie odbywa się w specjalnej procedurze, ale jest badane incydentalnie przez każdy sąd lub organ, do którego skierowano orzeczenie; każda ze stron może jednak wnieść powództwo o uznanie lub nieuznanie. Zasadniczo jednak wyroki z państw członkowskich UE są wykonywane w Niemczech bez dalszego postępowania w sprawie uznania, ponieważ ma do nich zastosowanie rozporządzenie Bruksela Ia.

To, czy orzeczenie niemieckiego sądu może zostać uznane i wykonane za granicą, zależy zasadniczo od prawa danego kraju. W krajach UE takie orzeczenia są uznawane i wykonywane z zastrzeżeniem krajowego porządku publicznego, w przeciwnym razie uznanie i wykonanie zależy od autonomicznego prawa danego kraju, które często wymaga wzajemności i zawsze realizacji jego porządku publicznego.

8. wniosek

Jurysdykcja niemieckich sądów w międzynarodowych sporach sportowych w kontekście Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej jest złożoną interakcją prawa krajowego i międzynarodowego, a także przepisów związków sportowych. Podczas gdy trybunały arbitrażowe odgrywają kluczową rolę w rozstrzyganiu takich sporów, niemieckie sądy zachowują jurysdykcję w niektórych sprawach. Przyszłe zmiany w międzynarodowym prawie sportowym i trwająca harmonizacja prawodawstwa europejskiego będą nadal zmieniać warunki ramowe.

Jurysdykcja niemieckich sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego prawa sportowego zależy od wielu przepisów prawnych i indywidualnych umów. Podczas gdy klauzule arbitrażowe i umowy międzynarodowe często wykluczają jurysdykcję sądów krajowych, przepisy krajowe i europejskie zapewniają jednak liczne punkty odniesienia dla jurysdykcji sądów niemieckich. Dokładne zbadanie ram umownych i prawnych jest zatem niezbędne w celu określenia właściwej jurysdykcji i skutecznego egzekwowania praw zaangażowanych stron.

Podsumowanie:

W dzisiejszym zglobalizowanym świecie wydarzenia sportowe nie są już ograniczone do granic państwowych. Międzynarodowe zawody i rosnąca mobilność zawodników, trenerów i urzędników doprowadziły do złożonych wyzwań prawnych. Jedno z tych wyzwań dotyczy jurysdykcji niemieckich sądów w sprawach z zakresu prawa sportowego. Jurysdykcja sądów niemieckich w sprawach międzynarodowych

Sprawy z zakresu prawa sportowego rodzą szereg pytań dotyczących zarówno prawa krajowego, jak i międzynarodowego. Kwestie te obejmują uznawanie i egzekwowanie zagranicznych decyzji arbitrażowych, stosowanie międzynarodowego prawa prywatnego oraz rolę niemieckich sądów w kontekście międzynarodowych federacji sportowych oraz ich zasad i przepisów.

Niniejsza publikacja ma na celu zapewnienie kompleksowej analizy podstaw prawnych i praktycznego zastosowania jurysdykcji sądów niemieckich w sprawach międzynarodowych. Analizuje odpowiednie przepisy prawne, orzeczenia sądowe i praktykę niemieckich sądów, a także interakcje między prawem krajowym a zasadami i przepisami międzynarodowych organizacji sportowych. Niniejsze badanie ma na celu głębsze zrozumienie tego, w jaki sposób niemieckie sądy wykonują swoją jurysdykcję w sprawach z zakresu międzynarodowego prawa sportowego oraz jakie wyzwania i możliwości z tego wynikają. Ma to szczególne znaczenie dla sportowców, klubów, stowarzyszeń i prawników pracujących w tej dynamicznej i często kontrowersyjnej dziedzinie.

Podsumowanie:

W dzisiejszym zglobalizowanym świecie wydarzenia sportowe nie są już ograniczone do granic państwowych. Międzynarodowe zawody i rosnąca mobilność zawodników, trenerów i urzędników doprowadziły do złożonych wyzwań prawnych. Jedno z tych wyzwań dotyczy jurysdykcji niemieckich sądów w sprawach z zakresu prawa sportowego. Jurysdykcja niemieckich sądów w międzynarodowych
sprawach z zakresu prawa sportowego wiąże się z szeregiem kwestii dotyczących zarówno prawa krajowego, jak i międzynarodowego. Kwestie te obejmują uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, stosowanie prawa prywatnego międzynarodowego oraz rolę niemieckich sądów w ramach międzynarodowych federacji sportowych i ich zasad.

Celem niniejszej publikacji jest kompleksowa analiza podstaw prawnych i praktycznego zastosowania jurysdykcji sądów niemieckich w sprawach międzynarodowych. Analizuje odpowiednie przepisy prawne, wyroki sądowe i praktykę niemieckich sądów, a także interakcje między prawem krajowym a zasadami międzynarodowych organizacji sportowych. Celem niniejszego badania jest głębsze zrozumienie tego, w jaki sposób niemieckie sądy wykonują swoją jurysdykcję w sprawach z zakresu międzynarodowego prawa sportowego oraz jakie wyzwania i możliwości z tego wynikają. Ma to szczególne znaczenie dla zawodników, klubów, stowarzyszeń i prawników pracujących w tej dynamicznej i często kontrowersyjnej dziedzinie.

O autorze: Dr Magdalena A. Nestmann, LL. M. – Prawnik (DE), Adwokat (PL), z zamiłowania prawnik sportowy, tłumacz przysięgły i uprawniony tłumacz języka niemieckiego i polskiego, autor licznych publikacji niemieckich i międzynarodowych, e-mail: info@kanzlei-dr-nestmann.de.